Historia Dnia Króla
Koningsdag/ Dzień Króla to ogromne święto narodowe Holandii związane z obchodami urodzin głowy państwa obecnie Króla Willema – Alexandera der Nederlanden.
Pierwotnie Dzień Króla/ Koningsdag był Dniem Księżniczki/ Prinsessedag, a jego początki sięgają roku 1885, kiedy to 31 sierpnia księżniczka Wilhemina skończyła 5 lat.
Z okazji tego wydarzenia gazeta miasta Utrecht zorganizowała w miejscowym parku- Oranjepark uroczystość z zabawami dla dzieci a urodziny księżniczki stały się wówczas doskonałą okazją do podkreślenia narodowej jedności między monarchią a ludem.
Nazwa Dnia Księżniczki/ Prinsessedag zmieniła się na Dzień Królowej/ Koninginnedag, kiedy to kilka lat później 23 listopada 1890 roku Król Willem III (ojciec Wilhelminy) zmarł, a młodziutka Wilhelmina pod regencją swojej matki, królowej Emmy została Królową.
Pierwszy prawdziwy Dzień Królowej obchodzony był 31 sierpnia 1891 roku głównie przez dzieci. W tamtych latach Dzień Królowej był jednocześnie ostatnim dniem wakacji szkolnych. 31 sierpnia 1902 roku Święto nabrało zupełnie innego znaczenia, a Dzień Królowej przerodził się w prawdziwy festiwal folklorystyczny, podczas którego świętowano nie tylko urodziny Królowej, ale również jej powrót do zdrowia po ciężkiej chorobie, na którą chorowała (Tyfus)
We wrześniu 1948 roku władzę w Holandii przejęła córka Wilhelminy, królowa Juliana, która podobnie jak jej matka obchodziła Dzień Królowej w dniu swoich urodzin – 30 kwietnia. Podczas pierwszego Dnia Królowej, Juliana w gronie rodzinnym pozdrawiała zgromadzony tłum Holendrów ze schodów pałacu Soestdijk.
Za czasów Królowej Juliany, Dzień Królowej stał się oficjalnym dniem wolnym od pracy, a uroczystość przerodziła się w święto narodowe poświęcone wspólnocie.
Następczynią królowej Juliany była jej córka Beatrix. Królowa Beatrix urodzona 31 stycznia z szacunku do swojej matki postanowiła nie zmieniać daty Dnia Królowej i pozostała przy dniu 30 kwietnia. Do kontynuacji święta 30 kwietnia przyczynił się również fakt, że wydarzenia uroczystości odbywają się na zewnątrz, więc styczeń ze względu na niskie temperatury byłby zwyczajnie mniej korzystny.
Największą zmianą w tym ważnym dniu za czasów królowej Beatrix było postanowienie o tym, że to nie lud będzie przychodził do królowej, ale ona sama do ludu.
Od 1981 roku w Dniu Królowej, królowa Beatrix wraz ze swoją rodziną odwiedzała jedną lub dwie gminy w Holandii, które na jej przybycie starannie przygotowywały różnego rodzaju atrakcje oraz pokazy m.in. dawnych tańców, rzemiosł, spotu i śpiewu.
Za panowania Królowej Beatrix powstała również tradycja sprzedawania na ulicy używanych towarów tzw. Wolny Rynek/ Vrijmarkt.
Ostatni Dzień Królowej odbył się w 2013 roku. 30 kwietnia 2013 roku po wcześniejszej rezygnacji Królowej Beatrix, do tronu przystąpił jej najstarszy syn Willem – Alexander, który Dzień Króla obchodzi 27 kwietnia w swoje urodziny.
Król Willem – Alexander zajmuje się tymi samymi działaniami co jego matka, z niewielką zmianą. Za czasów Beatrix w Dniu Królowej rodzina królewska odwiedzała kilka miejsc w Holandii, Król Willem – Alexander obchodzi Dzień Króla tylko w jednym miejscu.
Była Królowa Wilhemina
Byłe Królowe Juliana i Beatrix
Obecny Król Willem – Alexander z żoną Maximą
Tradycje związane z Dniem Króla
Dzień Króla to wielka impreza z kilkoma fajnymi tradycjami, o których przeczytacie poniżej.
Koningsnacht/ Noc Króla
Noc Króla została pierwotnie stworzona przez Wolne Rynki/Vrijmarkten. Ludzie, którzy zamierzali sprzedawać na ulicy używane rzeczy, chcieli mieć pewność, że znajdzie się dla nich skrawek ulicy, gdzie będą mogli rozłożyć swój koc i z tego powodu bardzo często już poprzedniej nocy wychodzili do miast w poszukiwaniu i zaklepywaniu “swojego” miejsca. Z upływem lat taki sposób rezerwacji idealnego miejsca zapoczątkował w Den Haag imprezę poprzedzającą Dzień Króla, która bardzo szybko rozpowszechniła się w innych miastach.
Oranje “gekkigheid”/ Pomarańczowe szaleństwo
Kolor pomarańczowy to narodowy kolor Holandii i duma Holendrów. Źródłem pomarańczowego szaleństwa był Willem I, który w wieku 11 lat odziedziczył francuskie księstwo Orange po swoim kuzynie Rene van Chalon. Orange było kiedyś centrum handlu pomarańczami. W XVI wieku przeprowadził on holenderską wojnę o niepodległość przeciwko Hiszpanii. W rzeczywistości pomarańczowy kolor Holendrzy zawdzięczają francuskiemu regionowi Orange.
W Dniu Króla kolor pomarańczowy jest wszędzie. Ulice zdobione są pomarańczowymi flagami, a sami Holendrzy, a niekiedy nawet turyści chętnie zakładają pomarańczowe koszulki, kapelusze, szale i inne szalone akcenty.
Przygotowania do Dnia Króla, nie ma to, jak dobry szwagier 🙂
Flaga Narodowa z pomarańczową wstążką
Oficjalne kolory holenderskiej flagi to czerwony, biały, niebieski. Czerwony dla ludu, biały dla kościoła i niebieski dla szlachty. W Holandii nie ma przepisów zabraniających wywieszania flagi, jest kilka zasad, ale nie napisze o nich dzisiaj, ważne jest jednak aby pamiętać, że jedynie w Dniu króla, w urodziny królowej Maximy i księżnej Beatrix oraz księżniczki Amalii do flagi można dołączyć pomarańczową wstęgę.
Vrijemarkt/ Wolny Rynek
Pchli Targ to jedna z najsłynniejszych tradycji Dnia Króla, której nie da się przegapić. Bez znaczenia, w jakiej części Holandii przebywamy, wolny rynek odbywa się wszędzie i polega na tym, że ludzie różnym wieku z samego rana wychodzą na ulice i sprzedają niepotrzebne im rzeczy.
Ta tradycja powstała w Amsterdamie, ponieważ to tam tuż po wojnie powstało wiele zamieszek i protestów związanych z małżeństwem Królowej Beatrix i niemieckiego pochodzenia księcia Clausa. Aby załagodzić napięcia i zapewnić wszystkim dobrą zabawę gmina Amsterdam wymyśliła Wolny Rynek, który okazał się wielkim sukcesem i szybko rozprzestrzenił się po innych miastach i wsiach Holandii.
Wolny Rynek, Amsterdam 1983. Zdjęcie zaczerpnięte z Google.
Pomarańczowy Tompouce lub Moorkop
Tompouce to prostokatne ciastko prawie zawsze o tych samych wymiarach 4 na 10 cm, zrobione z dwóch warstw ciasta francuskiego i wypełnione jasnożółtym kremem o smaku śmietankowo-waniliowym.
Typowy tompouce pokryty jest z wierzchu różowym lukrem, ale w Dniu Króla lukier ten zmienia barwę oczywiście na kolor pomarańczowy 🙂
Pierwszy tompouce w Holandii został wykonany w 1858 roku przez cukiernika z Amsterdamu. Prawdopodobnie pomysł na ciasto został zaczerpnięty od francuskiego ciastka millefeuille, które powstało już w roku 1651.
Nazwa ciastka pochodzi od niskiego człowieczka o imieniu Admirał Tom Pouce, który pochodził z Fryzji i pracował w cyrku.
Prawdopodobnie podczas występu cukiernik zainspirował się artystą i nadał ciastu nazwę Tompouce.
Tak naprawdę Tompouce to międzynarodowe ciasko, które można spotkać w wielu zakątkach świata. W USA podobnie jak w Polsce, Szwecji, Norwegi, Rosji nazywamy tompouce, napoleonem.
W Holandii nazwę ciastka pisana jest na dwa sposoby. Zarówno tompouce, jak i tompoes jest poprawne, chociaż w słowniku Onze Taal, pod nazwą tompoes znajdziemy wyjaśnienie, prostokątne ciastko a pod nazwą tompouce znajdziemy wyjaśnienie, mały damski parasol.
Pomarańczowy pączek – moorkop wypełniony bitą śmietaną i prostokątny tompouce
Uliczne Festiwale
Urodziny Króla to impreza gdzie się bawi do upadłego. W dużych miastach organizowane są festiwale z występami holenderskich artystów. Wszędzie słychać głośną muzykę, śmiech i śpiew rozbawionych ludzi oraz widać rozlewające się piwo.
Dzień Króla w mieście Leiden
Fakty i ciekawstki
- Król Willem – Alexander jest pierwszym monarchą holenderskim płci męskiej od 123 lat. Wcześniej na tronie Królestwa Niderlandów zasiadały kobiety.
- Król Holandii ma bardzo długie imię:Willem-Alexander Claus George Ferdinand, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Jonkheer van Amsberg
- Przeciętny sprzedawca uliczny sprzedając rzeczy używane na pchlim/ wolnym rynku zarabia w Dniu Króla około 90 euro.
- W roku 2009 podczas obchodów święta w Apeldoorn był zamach na rodzinę królewską. Rozpędzony samochód wjechał w tłum zabijając przy tym kilka osób. Rodzinie Królewskiej nic się nie stało, ale dalsza część programu została oczywiście przerwana.
- Królowa Wilhelmina nigdy nie uczestniczyła osobiście w obchodach Dnia Królowej.
- Święto Króla jest obchodzone jest również jako święto narodowe na Arubie, Curacao i Sint Maarten i Bonaire
- Flaga Holandii nie zawsze była czerwono-biało-niebieska. Niegdyś flaga była pomaranczowo-biało-niebieska. Czerwono- biało- niebieska flaga stała się oficjalną flagą Królestwa Niderlandów dopiero w 1937 roku na mocy dekretu królewskiego. Dlaczego zmieniono kolor pomaranczowy na czerwony nie jest do końca jasne.
- Każdego roku w Holandii wydaje się ponad 100 milionów euro na pomarańczowe produkty
- Dzień Króla nie może być obchodzony w niedzielę. Jeżeli urodziny Kóla wypadają w niedzielę wówczas święto obchodzone jest dzień wcześniej.
- W dniu urodzin rodziny królewskiej do czerwono-biało-niebieskiej flagi Holandi dołączona jest pomarańczowa wstążka. Dzieje się to tak tylko i wyłącznie w dniu urodzin Króla, księżniczki Beatrix, królowej Maximy (żony króla) i księżnej Amalii (córka króla, i następczyni króla
- Kolor pomarańczowy symbolizuje: radość, entuzjazm, siłę, optymizm, zabawę, sportową postawę, witalność, ciepło i aktywność, a wszystko to idealnie odzwierciedla Dzień Króla.
Dzień Króla w dobie COVID-19
Dzień Króla 2020 ze względu na COVID-19 spędziliśmy na motorze 🙂
Niestety, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się wirusa, Dzień Króla również i w tym roku został odwołany. Jest to trochę smutna wiadomość, ale jeśli ktoś z Was mieszka w Holandii, to jest kilka rzeczy, które można zrobić, by podtrzymać ten dzień w dawnym świątecznym nastroju.
- Kup słodkie ciastko w kolorze pomarańczowym w lokalnej cukierni (Tompouce albo Moorkop)
- Wywieś Holenderską flagę przed swoim domem, mieszkaniem tuż po wschodzie słońca
- Załóż coś pomarańczowego (koszulkę, kapelusz, spinkę do włosów… bądź kreatywny). Kolor pomarańczowy idealnie łączy się z kolorem niebieskim, dzięki któremu pomarańcz pięknie się nasyca. Inne kolory, które ładnie współgrają to zieleń, róż. Zaszalej!
- Wysłuchaj o godzinie 10:00 narodowej pieśni Wilhelmus, jeśli znasz słowa przyłącz się do śpiewu
- Śledź transmisje na żywo z rodziną królewską, która odbędzie się w ciągu dnia. Transmisje można będzie oglądać za pośrednictwem programu telewizyjnego NOS oraz przez witrynę internetową NOS
- Przyłącz się do wirtualnego toastu o godzinie 16:30 i wypij za zdrowie Króla kieliszek tradycyjnego holenderskiego likieru (De Kuyper Oranje Borrel), toast również można będzie śledzić w telewizji NOS.
- Dołącz do wirtualnej imprezy organizowanej przez RADIO 538, na Zoom. Do imprezy można dołączyć po godzinie 16:00. Wystarczy wejść w link tutaj i po naciśnięciu zielonego przycisku JOIN DE ZOOM- STREAM, wpisać hasło: 981 8924 9551.
- Zamów darmowe bilety na koncert The Streamers tutaj i pij zimnego Heinekena przy muzyce holenderskich artystów takich jak: Guus Meeuwis, Armin van Buuren, Danny Vera, Van Velzen, Suzan & Freek i inni 🙂
Pieśń – Het Wilhelmus